اميرهادي انواري
افزايش قيمت مواد غذايي در «خردادماه امسال، در مقايسه با خرداد89» نسبت به افزايش قيمت «خرداد 89، نسبت به خرداد 88» بيش از 413 درصد بيشتر بوده؛ اين گراني فوق‌العاده را آمارهاي بانك مركزي مي‌گويد.
تفاوت تورم و گراني
تحليل آمار‌ها نشان مي‌دهد كه 413 درصد در واقع تورم نيست، بلكه «افزايش درصد رشد قيمت‌ها» از 8/6 درصد در خرداد 89، به 9/34 درصد در سال 90 است.
هنوز تورم خردادماه سال جاري اعلام نشده است و آخرين آمارهاي تفكيك شده بانك مركزي، مربوط به فروردين ماه سال جاري است. بر اساس جدول شماره يك شاخص كالاها و خدمات مصرفي مناطق شهري ايران (1383=100) تورم خوراكي‌ها مجموعا در فروردين 90، نسبت به فروردين 89، 7/25 درصد گزارش مي‌شود. شايان ذكر است، اين تورم در سال قبل (يعني فروردين 89، نسبت به فروردين 88) 1/14 درصد بوده است. (شاخص بهاي كالاها وخدمات مصرفي در مناطق شهري ايران، اداره آمار اقتصادي بانك مركزي، دايره شاخص بهاي كالاها و خدمات مصرفي، فروردين ماه 1390) در واقع در اين شيوه محاسبه تورم، بانك مركزي گروه‌هاي خوراكي را در دسته‌بندي‌ها و اوزان غلات و نان با ضريب اهميت56/4 درصد، گوشت با ضريب اهميت74/6 درصد، ماهي و حيوانات دريايي با ضريب اهميت79/0 درصد، لبنيات و تخم پرندگان با ضريب اهميت47/3 درصد، روغن‌ها و چربي‌ها با ضريب اهميت97/0 درصد، ميوه‌ها و خشكبار با ضريب اهميت26/5 درصد، انواع سبزي، حبوب و فرآورده‌هاي سبزي با ضريب اهميت87/3 درصد، قند، شكر، مربا، عسل، شكلات و محصولات قنادي با ضريب اهميت27/1 درصد، نمك و ادويه، سس‌ها و چاشني‌ها و تركيبات خوراكي با ضريب اهميت32/0 درصد، دسته‌بندي كرده و بر اساس وزن (ضريب اهميت) هر كدام، آنها را محاسبه و مجموع آنها را به عنوان درصد تورم اعلام مي‌كند. اما آنچه در اين گزارش به آن اشاره شده است، درصد رشد قيمت‌ها (بدون در نظر گرفتن ضريب اهميت آنها كه بانك مركزي از آن استفاده مي‌كند) است. در واقع مفهوم آن گراني هر كدام از كالاها، بر اساس قيمت آنها ـ و نه شاخص كلي گروه از كالاها ـ است.
افزايش قيمت سالانه
اداره آمار بانك مركزي هر هفته گزارشي از متوسط قيمت خرده‌فروشي به رسانه‌هاي گروهي ارسال مي‌كند كه در آن فهرستي از قيمت مواد غذايي درج شده است. بر اساس اين جدول مي‌توان افزايش قيمت اقلام موجود را نسبت به زمان مشابه در هفته، ماه و سال قبل محاسبه كرد. آنچه در اكثر رسانه‌ها منتشر مي‌شود همين است.
اما با مراجعه به آرشيو سال‌هاي قبل و در مقايسه تغييرات سالانه آنها، يك نكته جلب‌توجه مي‌كند؛ درصد رشد سالانه امسال قيمت مواد غذايي، به طرز بي‌سابقه‌يي دگرگون شده است.
متوسط درصد رشد سالانه قيمت مواد غذايي در خردادماه، در سال‌هاي 87 تاكنون، 77/12 درصد است، اين در حالي است كه متوسط افزايش قيمت سالانه در خردادماه امسال، نسبت به سال گذشته 9/34 درصد ثبت شده است. به عبارتي افزايش قيمت‌ها در خردادماه امسال در مقايسه با سال قبل، بيش از 23/413 درصد بيشتر از افزايش قيمت مواد غذايي در خردادماه سال 89، نسبت به سال 88 است.
افزايش قيمت‌هاي خردادماه امسال، 29/173 بيشتر از ميانگين افزايش قيمت‌هاي سالانه در خردادماه سال‌هاي 87 تاكنون است.
براين‌اساس، درصد رشد قيمت‌ها در خردادماه سال 87، نسبت به زمان مشابه سال 86 برابر 34/7 درصد بوده است، در خردادماه سال 88، همزمان با انتخابات رياست‌جمهوري دهم، قيمت مواد غذايي نسبت به خرداد ماه سال قبل، تنها 04/2 درصد رشد دارد.
در خرداد سال 89، درصد رشد مواد غذايي نسبت به خرداد 88، به 8/6 درصد افزايش مي‌يابد.
در خرداد ماه امسال اما، ناباورانه شاهد افزايش حدود 35 درصدي مواد غذايي نسبت به زمان مشابه سال قبل هستيم. براساس جداول بانك مركزي در چهار هفته خردادماه امسال، مي‌توان چنين استنباط كرد كه قيمت مواد غذايي بطور متوسط 9/34 درصد نسبت بمدت مشابه سال قبل رشد داشته است.
افزايش قيمت‌هاي خردادماه امسال
بر اساس آماري كه بانك مركزي براي چهار هفته خردادماه منتشر كرده است، مي‌توان نتيجه گرفت كه گروه تخم مرغ با ميانگين افزايش 5/141 درصدي در صدر افزايش قيمت‌ها و چاي با افزايش 8/5 درصدي پايين‌ترين افزايش قيمت را نسبت بمدت مشابه سال قبل داشته است. بر اين اساس افزايش قيمت‌ها در خردادماه امسال، در مقايسه با خرداد سال 89، در گروه‌هاي يازده‌گانه اين گزارش به ترتيب افزايش قيمت عبارت است از: تخم‌مرغ با 5/141 درصد، ميوه با 7/57 درصد، روغن با 5/45 درصد، حبوبات با 6/27 درصد، برنج با 9/24 درصد، سبزيجات با 3/21 درصد، قند و شكر با 5/20 درصد، گوشت مرغ با 6/18 درصد، گوشت قرمز با 12 درصد، لبنيات با 6/8 درصد و چاي با 8/5 درصد.
نكته‌يي كه در اين بين حايز توجه است آن است كه 12 درصد افزايش قيمت گروهي مثل گوشت قرمز، چيزي حدود 1500 تومان است، اين در حالي است كه 20 درصد گروهي مثل قند و شكر، تنها حدود 240 تومان است.
گراني در طول 6 سال گذشته
حالا سال، سال 1390 است. خيلي وقت از آن روزها گذشته كه بنزين زير صد توماني در ماشين‌ها مي‌ريختند، از آب براي شست و شوي ماشين استفاده مي‌كردند و. . . مشاغلي مثل دوره‌گردهايي كه به دنبال نان خشك‌ها، در منازل مي‌رفتند اصلا ديگر وجود ندارند.
مردم ايران بالاخره صرفه‌جويي را مي‌آموزند و چه آموزش گراني! واحد اين اعداد تومان يا ريال نيست، اينها درصد افزايش قيمت هستند. 459، 384، 359 و. . . اينها درصد افزايش قيمت اقلام خوراكي از در طول شش سال گذشته تاكنون هستند.
در آرشيو بانك مركزي، جدول خرده‌فروشي مواد غذايي تا قبل از خرداد 1386 موجود نيست، اما هنوز هم در آرشيو مطبوعات قيمت دوران سال 1384، به نقل از گزارش‌هاي بانك مركزي موجود است. در اين بخش مقايسه‌يي انجام شده بين قيمت مواد غذايي اعلامي از سوي بانك مركزي به نقل از خبرگزاري فارس در هفته اول مردادماه 1384، با هفته آخر خردادماه 1390.
ميانگين افزايش قيمت‌ها در هفته آخر خردادماه امسال، در مقايسه با هفته اول مردادماه سال 84 (ابتداي رياست‌جمهوري دكتر احمدي‌نژاد) حدود 180 درصد است. به ترتيب گروه‌هاي تخم‌مرغ با 307 درصد، ميوه 2/303 درصد، گوشت قرمز با 6/201 درصد، سبزيجات با 3/199 درصد، برنج با 191 درصد، روغن با 5/153درصد، قند و شكر با 5/146 درصد، لبنيات با 9/112 درصد، گوشت مرغ با 5/110 درصد و چاي با 4/71 درصد، در آخرين هفته خرداد ماه امسال، در مقايسه با نخستين هفته از نخستين ماه آغاز به كار دكتر احمدي‌نژاد افزايش قيمت داشتند. انگور، سيب گلاب و خربزه به ترتيب با 1/459 درصد، 8/384 درصد و 5/359 درصد در بين اقلام مورد بررسي در اينجا صاحب بيشترين افزايش قيمت‌ها و پنير پاستوريزه، پرتقال درجه يك و شير، به ترتيب با 2/33 درصد، 7/48 درصد و 6/66 درصد كمترين رشد قيمت‌ها را داشتند. ريز قيمت‌ها و تغييرات را مي‌توانيد در نمايه‌ها و جداول مشاهده كنيد.
ذكر اين نكته نيز بجاست، كه برخي اقلام موجود در گروه ميوه جات در دو جدول مرداد 1384و خرداد 1390، شايد به دليل تغيير فصل (كه در گزارش‌هاي هفتگي بانك مركزي نيز معمول است) موجود نبودند كه عملا محاسبه تغييرات قيمتي آنها ممكن نبوده، لذا نگارنده با توجه به نبود گزارش مزبور در آرشيو بانك مركزي، ناگزير شده اطلاعات آن را از آرشيو خبرگزاري‌ها تهيه كند، بنابراين تنها در گروه ميوه‌جات، مبناي محاسبه و گنجاندن اقلام، موجود بودن قيمت هر قلم كالا در هر دو تاريخ (هفته سوم خرداد 90 و هفته اول مرداد 90) و وجود آن در آرشيو خبرگزاري‌ها بوده است.
افزايش قيمت‌ها به كدام سو؟
در سوم تيرماه 1384، محمود احمدي‌نژاد با شعار گسترش عدالت، ايجاد تحولات ساختاري در اقتصاد كشور به قصد اصلاح آن، حمايت از مستضعفان و. . . روي كار آمد. هنوز آن مصاحبه معروف دكتر محمود احمدي‌نژاد، كه آن روزها مثل امروز شناخته شده نبود در گوش بسياري از ما زنگ مي‌زند: «يعني مشكل كشور ما، شكل موي جوان‌هاست؟ يعني مشكل مردم ما اينه؟ جوان هر طور كه مي‌خواهد موي خود را بزند، به من و شما چه ربطي دارد؟ دولت بايد بيايد و اقتصاد را سامان بدهد. . . » و چه ساماني. . .
در اين دوران هر چه واردات خودروهاي لوكس، روز به روز افزايش يافت، به همان اندازه هم قيمت مواد غذايي ، كرايه وسايل نقليه عمومي و. . . رشد كرد. حسب قاعده، ماشين‌هاي 200 ميليون توماني را قشر مستضعف مصرف نمي‌كنند، مستضعفان هستند و گراني 70 تا 100 درصدي كرايه اتوبوس و چند برابر شدن قيمت نان.
از قديم سيب زميني، نان و ماست يا تخم مرغ، طعام فرودست‌ترين اقشار جامعه بوده و جالب است كه در دولت حامي مستضعفان، نان چند برابر شده، سيب‌زميني 208 درصد و ماست باز 113 درصد و تخم مرغ هم كه 307 درصد افزايش قيمت داشته‌اند.
مردم آن روزها كه يك شانه تخم مرغ به قيمت 1400 تومان مي‌خريدند را ديگر تقريبا فراموش كردند. امروز هر شانه تخم مرغ بيش از 5500 تومان قيمت دارد. روزگاري در همين تهران، قيمت بربري 50 تومان بود؛ 50 توماني كه مردم تصور مي‌كردند، خيلي گران شده... اما آمدن آقاي احمدي‌نژاد و اصلاحات اقتصادي دولت ايشان، اگر در نگاه صاحب‌نظران محل نقد باشد، لااقل يك حسن داشت، مردم فهميدند «از اين هم گران‌تر مي‌شود» و اتفاقا، در دوره كسي كه شعار فرهنگي مي‌دهد چنين چيزي رخ نداد، افزايش قيمت‌هاي 400 درصدي، در دوران اين دولت اتفاق افتاده است.
منابع:
متوسط قيمت خرده‌فروشي مواد خوراكي در تهران، خبرگزاري فارس، مورخ 9/5/1384، كد خبر: 8405090287
گزارش متوسط قيمت خرده فروشي برخي از مواد خوراكي در تهران، اداره آمار بانك مركزي، هفته‌هاي چهارگانه خرداد سال‌هاي: 1387، 1388، 1389 و 1390 |
0 نظرات:
ارسال یک نظر