* سرانهGDP ایالات متحده ۱۰ برابر ایران و قیمت بنزین آن تنها دو برابر ایران است!ایران در آستانه اجرای طرح هدفمندی یارانه ها، جراحی بزرگ اقتصادی قرار دارد. طرحی که به ازعان کارشناسان مهم ترین طرح دهه های اخیر به شمار می رود و همه به حواشی و تبعات آن اشاره دارند.
* بررسی نوسان قیمت بنزین در جمهوری اسلامی ایران و چهار دولت
* ونزوئلا ارزان قیمت ترین بنزین جهان را به ارزش هر لیتر ۲ سنت(۲۰تومان) به مردم می فروشد.
*عربستان سعودی، کانادا، امارات، قطر و سایر کشورهای نفت خیز جهان بنزین را به کمترین قیمت به مردم کشور خود عرضه می کنند.
یکی از مهمترین محور های این طرح، اصلاح قیمت حامل های انرژی و به بیانی دیگر، آزاد سازی قیمت حامل های انرژیست. شاید بارز ترین مصداق حامل های انرژی و عامیانه ترین آنها «بنزین» باشد.
مردم با بنزین سر وکار دارند و به همین لحاظ، هرگونه تغییر قیمت این فراورده نفتی با حساسیت بالایی از سوی مردم دنبال می شود، در سال های گذشته، اجرای طرح سهمیه بندی بنزین تبعات زیادی در پی داشت؛ چه آنکه خود محمود احمدی نژاد نیز پس از اجرای این طرح، بارها به خطیر بودن ورود به بحث سوخت و تبعات ناشی از آن ازعان کرده است.
اگرچه اصلاح قیمت حامل های انرژی منطقی به نظر می رسد، اما مخالفان نیز ادله خاص خود را دارند. با توجه به اینکه پیش از این اعلام می شد قیمت بنزین به قیمت جهانی توسط دولت خریداری و با یارانه به مردم عرضه می شود، این مهم مطرح می شود که به شکر خدا و از قول مسئولان، پس از تحریم بنزین توسط کشورهای متخاصم غربی، ما در تولید بنزین خودکفا شده ایم، پس دیگر چرا مبنای قیمت گذاری بنزین باید «فوب خلیج فارس» باشد؛ مگر نه اینکه بنزین در داخل تولید می شود؟
وانگهی، ایران از اصلی ترین دارندگان منابع نفت و گاز است و چنانکه در همین صفحه در قسمت «دارندگان نفت» مشاهده می کنید، اغلب کشورهای دارا ذخایز نفت، بنزین را به بهای پایینی به مردم خود عرضه می کنند.
نمودار قیمت خرده فروشی بنزین در ۱۷۴ کشور جهان(برای دیدن تصویر در ابعاد واقعی روی تصویر کلیک کنید)
برای مثال مقایسه قیمت بنزین در ایران با کشورهایی چون ترکیه یا هلند اصولا نمی تواند منطقی باشد. از یک سوی در آمد سرانه، قدرت خرید و توزیع ثروت در این سه کشور کاملا متفاوت است و از سوی دیگر، کشورهایی چون هلند یا ترکیه، چون ایران دارای ذخائر نفت و گاز نیستند.
توجه کنید که برای مثال، سرانه تولید ناخالص داخلی در کشوری چون ایالات متحده امریکا ۴۵٫۹ هزار دلار است، در این کشور قیمت بنزین برای هر لیتر در آمار مورد استناد این گزارش ۵۶ سنت ذکر شده است. به عبارتی سرانه تولید ناخالص داخلی امریکا حدودا ۱۰ برابر کشور ماست و از سوی دیگر قیمت بنزین در آن کشور(برابر۵۶سنت) حدودا دو برابر قیمت بنزین در ایران(متوسط قیمت بنزین در ایران بین ۱۰سنت دولتی و ۴۰سنت ازاد برابر ۲۵ سنت) است! بر این اساس می توان گفت قیمت بنزین در کشورها امری نسبی است و مقایسه ساده و سطحی قیمت ها کمی خنده دار به نظر می رسد.
در این صفحه کوشیده ایم به بررسی قیمت خرده فروشی بنزین در سطح جهان و مقایسه آن با ویژگی های کشورهای مزبور، نظیر سرانه تولید ناخالص داخلی و برخورداری از ذخائر نفت بپردازیم.
سرانه تولید ناخالص
نقشه جهان بر اساس سرانه تولید ناخالص داخلی. صندوق بین المللی پول-۲۰۰۹(برای دیدن تصویر در ابعاد واقعی روی عکس کلیک کنید)
در واقع این می تواند مقیاس مناسبی برای سنجش توان اقتصادی مردم کشورهای جهان باشد. البته معیار مناسب تر می تواند درآمد سرانه مردم یک کشور باشد اما به دلیل عدم شفافیت اطلاعات در تمامی نقاط جهان در اینجا از سرانه تولید ناخالص داخلی استفاده کردیم. «تولید ناخالص داخلی» به تنهایی نمایانگر توانایی اقتصادی مردم یک کشور نیست، چراکه برای مثال، کشوری مثل چین که جزو غول های اقتصادی دنیا به حساب می آید، با توجه به جمعیتش، مردم زیاد ثروتمندی نداد. با این توضیح به این نقشه جهان با استفاده از داده های سال ۲۰۰۹ صندوق بین المللی پول توجه کنید.
کشورهای آسیایی
اگر ترکیه را آسیایی بدانیم، بیشترین قیمت بنزین در آسیا مربوط به این کشور است. عربستان سعودی نیز با بنزین هر لیتر ۱۶ سنت، پایین ترین قیمت بنزین را در بین کشورهای خاورمیانه دارد. قیمت خرده فروشی بنزین در ایرتن بر دو اساس است، یکی قیمت سوخت دولتی برابر ۱۰ سنت و دیگری سوخت آزاد برابر ۴۰ سنت، در اینجا حد وسط در نظر گرفته شده است، یعنی ۲۵ سنت.
اکثر کشورهای حاشیه خلیج فارس دارای ذخایر نفت و گاز هستند، همچنان که مشاهده می کنید، قیمت بنزین به بهای ۲۵ سنت(حدودا ۲۵۰ تومان برای هر لیتر) نسبت به کشورهایی چون کویت، قطر، بحرین، ترکمنستان و عربستان سعودی گرانتر است.
در جدول زیر، فهرست کشورهای مهم آسیا و اقیانوسیه به ترتیب و بر اساس قیمت هر لیتر بنزین را مشاهده می کنید. همچنین سرانه تولید ناخالص داخلی نیز کنار هر یک از کشورها درج شده است.
جدول قیمت بنزین در کشورهای آسیایی- لیتر/سنت (برای دیدن تصویر در ابعاد واقعی روی تصویر کلیک کنید)
یار و دوست و متحد بین المللی ایران، ونزوئلا، هر لیتر بنزین را به بهای ۲ سنت(حدود ۲۰ تومان) به مردمش عرضه می کند. جالب است بدانید در منطقه غول سرمایه جهان، ایلات متحده امریکا، قیمت بنزین حدودا یک دهم بنگلادش است! این کشور سرمایه دار دارای ذخایر نفت و گاز نیز هست. در این قسمت شما قیمت بنزین در کشورهای واقع در قاره آمریکا را مشاهده می کنید. در این قاره گرانترین بنزین را کوبا به بهای ۱۶۷ سنت برای هر لیتر و ارزانترین بنزین را ونزوئلا به قیمت هر لیتر ۲ سنت به مردم عرضه می کنند.
قیمت خرده فروشی بنزین در کشورهای امریکایی-لیتر/سنتجدول قیمت بنزین در کشورهای آسیایی- لیتر/سنت (برای دیدن تصویر در ابعاد واقعی روی تصویر کلیک کنید)
مردمان اکثر کشورهای اروپایی از وضعیت اقتصادی مطلوبی برخورددار هستند، همچنانکه در نقشه اصلی جهان نیز مشاهده می کنید، کشورهای این منطقه از جهان وضعیت اقتصادی مطلوبی دارند و پر بیراه نیست که در قاره سبز، بهای بنزین بالا باشد، چون مردم این قاره توانایی خرید آن به بهای بالا را دارند! حالا اگر ترکیه را اروپایی فرض کنیم، بازهم در اروپا ترکیه گرانترین بنزین را دارد و روسیه با بنزین ۸۹ سنتی ارزان ترین بنزین را در اروپا به مردمش عرضه می کند. فهرست کشورهای اروپایی، بهای بنزین و سرانه تولید ناخلص داخلی در آنها را در جدول زیر مشاهده می کنید.
قیمت خرده فروشی بنزین در کشورهای اروپایی-لیتر/سنت(برای دیدن تصویر در ابعاد واقعی روی تصویر کلیک کنید)
اکثر کشورهای دارای ذخائر نفت و گاز، فراورده های حاصل از نفت را به قیمت ارزانی به مردم کشور خودشان عرضه می کنند. این موضوع تا جاییست که کشورهایی نظیر کانادا و امریکا که از پیشرفته ترین کشورهای جهان به شمار می روند و وضعیت اقتصادی آنها با کشورهای توسعه نیافته یا در حال توسعه قابل قیاس نیست، گاه بنزین را بارها ارزانتر از کشورهای توسعه نیافته عرضه می کنند. در جدول زیر برخی از کشورهای دارای تولید کننده نفت را به همراه قیمت بنزین در آنها مشاهده می کنید.
قیمت خرده فروشی بنزین در کشورهای دارای ذخایر نفت-لیتر/سنت(برای دیدن تصویر در ابعاد واقعی روی تصویر کلیک کنید)
نمودار افزایش قیمت بنزین در دولت های گذشته و فعلی - لیتر/تومان (برای دیدن تصویر در ابعاد واقعی روی تصویر کلیک کنید)
جدول شماره ۱
تغییرات قیمت سوخت در دولت های پس از انقلاب (لیتر/تومان) برای دیدن تصویر در ابعاد واقعی روی تصویر کلیک کنید
جدول شماره ۲
بزنگاه های تغییر قیمت بنزین در ایران از ابتدای انقلاب تاکنون-هر لیتر/تومان(برای دیدن تصویر واقعی روی تصویر کلیک کنید)
آمار جهان شمولی در خصوص قیمت بنزین بعد از سال ۲۰۰۸ وجود ندارد، حتی سازمان های بین المللی نظیر صندوق بین المللی پول یا بانک جهانی نیز قیمت خرده فروشی بنزین در جهان را به طور یکجا و در یک دوره زمانی مشخص منتشر نکردند، به بیانی تنها آمار کلی برای ۱۷۴ کشور جهان که در یک سال منتشر شده باشد، مربوط به سال ۲۰۰۸ است، البته کشورهای دیگر به صورت موردی آمار جدیدتری منتشر کردند، برای مثال ترکیه یا ایالات متحده، قیمت های جدید تری را در حال حاضر دارند. باید توجه داشت که در بسیاری از کشورهای مختلف جهان، فرایند قیمت گذاری روی سوخت، یارانه و مالیات ها متفاوت است و در برخی از آنها قیمت بنزین به طور مداوم در نوسان است.
آمار مورد استناد این صفحه، مربوط به پژوهشی از موسسه همکاری های فنی آلمان(German Technical Cooperation) مربوط به پایان سال ۲۰۰۸(نوامبر ۲۰۰۸) اخذ شده است که به سبب کامل بودن اطلاعات در سطح بین الملل در یک دوره زمانی مشخص مستند ترین گزارش موجود به نظر می رسد.
قسمت، قیمت بنزین در جمهوری اسلامی ایران از مستندات گزارش سایت خبر آن لاین بهره برده است.
——————————–
این مطلب در روزنامه آرمان مورخ ۱۶ آذرماه ۱۳۸۹ منتشر شد.
*این مطلب به صورت گزارش گرافیکی یا اینفوگرافی در روزنامه منتشر شد که به دلیل محدودیت در فضای مجازی در اینجا به این شکل منتشر شده است.
0 نظرات:
ارسال یک نظر